Box 2 en het fiasco van de spaartaks
Hoe moet het begrotingstekort van de spaartaks worden gecompenseerd?
Door: Quinten van der Nat
Tot eind vorig jaar heeft de Belastingdienst honderdduizenden mensen belasting laten betalen over fictief rendement over spaar- en beleggingsvermogen. Hieronder valt rendement uit aandelen en onroerend goed. Het gaat om de vermogensrendementsheffing in box 3, ook wel de spaartaks genoemd.[1] De Hoge Raad oordeelde op 24 december 2021 dat er door een grote groep spaarders en beleggers te veel spaartaks is betaald en maakte daarom een eind aan het heffen van belasting over sparen en beleggen.[2]
De Belastingdienst mag de spaartaks baseren op fictief rendement. Dit rendement, in 2022 maximaal 5,53%, is voor eenieder gelijk.[3] Echter, het reële rendement viel in de praktijk, mede door negatieve rente en de covid crisis, lager uit. Zo kwam het voor dat spaarders en beleggers geregeld meer belasting betaalden dan dat er daadwerkelijk aan het vermogen werd verdiend.[4]
In Nederland betaal je belasting over vermogen vanaf 50.000 euro of 100.000 euro voor men met een fiscale partner hebt.[5] Een grote groep spaarders en beleggers, zo’n 60.000, heeft formeel bezwaar aangetekend. Zij zouden in de periode tussen 2017 en 2021 te veel belasting hebben betaald en willen gecompenseerd worden.[6] De exacte kosten van deze compensatie zijn nog niet duidelijk, maar verwacht wordt dat het totaalbedrag tussen de 2,4 miljard en 11,7 miljard euro ligt.[7]
Al met al zal deze compensatie resulteren in een begrotingstekort. Om dit gat in de begroting te dichten, zijn een aantal scenario’s mogelijk. Het eerste scenario betreft bezuinigen op bijvoorbeeld de zorg en het onderwijs. Het tweede scenario is bijlenen en het compensatiebedrag optellen bij de al bestaande staatsschuld. Het derde scenario is het genereren van meer belastinggeld uit andere belastingposten. Dit kan bijvoorbeeld door het verhogen van de inkomstenbelasting of het verhogen van de belasting in box 2. De laatste optie lijkt het meest waarschijnlijk.[8]
In box 2 worden vermogensinkomsten van ondernemers belast, maar ook die van advocaten en artsen met een eigen besloten vennootschap. Dit zijn de zogenoemde directeuren-grootaandeelhouders (hierna: dga’s).[9] Het gaat om ‘belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang’. Als een belastingplichtige meer dan 5% van de aandelen van een vennootschap bezit, is er sprake van aanmerkelijk belang. Wanneer de reserves die in box 2 staan worden omgezet naar privévermogen, zou het belastingtarief hierop dus moeten worden verhoogd. [10]
Het verhogen van de belasting in box 2 kan echter negatief uitpakken. Doordat het belastingtarief omhoog zou gaan, zullen minder dga’s bereid zijn hun reserves uit te keren. Het kapitaal blijft dan langer in box 2 zitten, wat uiteindelijk zelfs kan leiden tot een vermindering van de opbrengst uit box 2.[11] Snel geld binnenhalen kan mogelijk het best door het tarief in box 2 juist tijdelijk te verlagen. Dga's zijn dan eerder geneigd meer reserves uit hun bv's aan zichzelf uit te keren, waarmee belastinginkomsten naar voren worden gehaald.[12]
De Hoge Raad heeft toegezegd binnen een half jaar met een definitieve uitspraak te komen rondom de grootte van het compensatiebedrag.[13] Pas dan wordt duidelijk hoe het fiasco omtrent de spaartaks door de Tweede Kamer zal worden opgelost.
[1] V. ten Wolde, 'Hoe gaat het kabinet de spaartaks compenseren?', wnl.nl, 2022.
[2] HR 24 december 2021, ECLI:NL:HR:2021:1963.
[3] 'Belasting en box 3', rabobank.nl.
[4] V. ten Wolde, 'Hoe gaat het kabinet de spaartaks compenseren?', wnl.nl, 2022.
[5] 'Spaartaks komende dagen en weken lastige financiële en juridische puzzel', nos.nl, 20 april 2022.
[6] V. ten Wolde, 'Hoe gaat het kabinet de spaartaks compenseren?', wnl.nl 2022.
[7] 'Spaartaks komende dagen en weken lastige financiële en juridische puzzel', nos.nl, 20 april 2022.
[8] L. Berentsen, 'Ondernemers, artsen en advocaten hangt belastingverhoging boven het hoofd', fd.nl, 8 april 2022.
[9] L. Berentsen, 'Ondernemers, artsen en advocaten hangt belastingverhoging boven het hoofd', fd.nl, 8 april 2022.
[10] V. ten Wolde, 'Hoe gaat het kabinet de spaartaks compenseren?', wnl.nl 2022.
[11]L. Berentsen, 'Ondernemers, artsen en advocaten hangt belastingverhoging boven het hoofd', fd.nl, 8 april 2022.
[12] L. Berentsen, 'Ondernemers, artsen en advocaten hangt belastingverhoging boven het hoofd', fd.nl, 8 april 2022.
[13] 'Spaartaks komende dagen en weken lastige financiële en juridische puzzel', nos.nl, 20 april 2022.