Crisis- en Herstelwet
Wat is het en biedt het een oplossing voor onze huidige crisissen?
De wereld staat op zijn kop. De COVID-19 pandemie heeft onze samenleving op zijn grondvesten doen schudden en de gevolgen zijn nog steeds voelbaar. Nu we net uit de crisis zijn, komen er ook andere problemen op ons af. De energiecrisis, wooncrisis en stikstofcrisis dreigen ons te overspoelen en het lijkt soms alsof we geen enkele grip meer hebben op de situatie. Toch hebben we een wet die ziet op crisissituaties, de crisis- en herstelwet. Maar wat is de crisis- en herstelwet? Kan de crisis- en herstelwet ook een oplossing bieden voor de huidige energiecrisis, wooncrisis en stikstofcrisis? Is de crisis- en herstelwet onze redding of zullen we moeten afwachten of andere oplossingen zich aandienen? In dit artikel zal de betekenis van de crisis- en herstelwet (hierna: Chw) worden behandeld.
Wat is de Crisis- en herstelwet?
De Chw is op 31 maart 2010 in werking getreden en in december 2011 heeft de ministerraad, op voorstel van de toenmalige minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu, de wet voor onbepaalde tijd verlengd. De wet was in het leven geroepen om Nederland uit de kredietcrisis van 2008 te helpen door een economische impuls te geven aan de bouwsector. De Chw maakte het mogelijk om geplande bouwprojecten te versnellen, bijvoorbeeld door kortere procedures. De wet geeft de regering de mogelijkheid om snel maatregelen te nemen zonder dat deze maatregelen voorgelegd hoeven te worden aan het parlement. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door middel van tijdelijke wetgeving of door het verruimen van bestaande wetten. Op deze manier heeft de overheid er in 2008 voor gezorgd dat bouwbedrijven tijdens een crisis voldoende werk houden.
Biedt de Crisis- en herstelwet een oplossing?
Het is de vraag of de crisis- en herstelwet een oplossing kan bieden voor de huidige energiecrisis, wooncrisis en stikstofcrisis. De energiecrisis is vooral een gevolg van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de beperkte beschikbaarheid hiervan. De crisis- en herstelwet biedt weliswaar de mogelijkheid om snel te kunnen handelen en maatregelen te nemen om de overgang naar duurzame energie te versnellen, maar of dit voldoende is om de huidige energiecrisis op te lossen, valt te betwijfelen. Zo kost het 10 jaar om een kerncentrale te bouwen en heeft een huishouden gemiddeld 9 à 10 zonnepanelen nodig voor een warmtepomp.
Wat betreft de wooncrisis, kan de crisis- en herstelwet wel degelijk een oplossing bieden door middel van tijdelijke wetgeving of het verruimen van bestaande wetten. Zo kan bijvoorbeeld de bouwproductie worden gestimuleerd door het verlagen van de bouwleges of door het verruimen van de bestemmingsplannen. Ook kan de crisis- en herstelwet helpen om de woningprijzen te stabiliseren door middel van bijvoorbeeld het invoeren van een verhuurprijzenplafond.
De stikstofcrisis is een gevolg van de uitstoot van stikstofoxiden, vooral door verkeer en landbouw. De crisis- en herstelwet kan hierbij helpen door het nemen van maatregelen om de uitstoot van stikstofoxiden te verminderen, zoals het verplichten van het gebruik van schonere brandstoffen of het beperken van het aantal vrachtwagens op de weg.
Omgevingswet
De crisis- en herstelwet zal toegevoegd worden aan de nieuwe Omgevingswet, die na uitstel per 1 juli 2023 van kracht zal worden. De Omgevingswet is een wet die de belangrijkste wetten op het gebied van de leefomgeving in Nederland heeft samengebracht. De wet heeft als doel om de bescherming, het beheer en de ontwikkeling van de leefomgeving te versterken door middel van een integrale aanpak. De Omgevingswet bevat regels over onder andere ruimtelijke ordening, water, bodem, lucht, natuur, geluid, trillingen en geurhinder.
De Omgevingswet is bedoeld als vervanging van verschillende bestaande wetten, zoals de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de Wet milieubeheer, de Wet ruimtelijke ordening en de Wet op de ruimtelijke ordening. Door deze wetten samen te brengen in één wet, wordt de wetgeving op het gebied van de leefomgeving overzichtelijker en beter afgestemd op elkaar. De Omgevingswet is daarmee een belangrijke stap naar een integrale aanpak van de leefomgeving. De crisis- en herstelwet sluit daardoor goed aan op de plannen om het omgevingsrecht makkelijker te maken. Daarom blijft de Chw geldig tot het moment dat de Omgevingswet van kracht wordt.
Crisis- en herstelwet tegenover Urgenda-uitspraak
De Urgenda-uitspraak is een uitspraak van de rechter in de zaak die Urgenda, een stichting die zich inzet voor de bescherming van het klimaat en de leefomgeving, had aangespannen tegen de Nederlandse staat. In deze zaak heeft Urgenda bepleit dat de staat te weinig doet om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en dat de staat daarom in overtreding is van de wet. De rechter heeft deze zaak in 2015 beoordeeld en heeft geoordeeld dat de staat inderdaad in overtreding is van de wet en dat de staat verplicht is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
De Urgenda-uitspraak kan in principe geen directe invloed hebben op de crisis- en herstelwet, aangezien deze wet geen specifieke maatregelen bevat om de uitstoot van broeikasgassen en daarmee de klimaatcrisis, te verminderen. Wel kan de Urgenda-uitspraak een rol spelen in het bepalen van het beleid dat wordt voorgesteld in de crisis- en herstelwet. Zo kan de regering bijvoorbeeld rekening houden met de uitspraak van de rechter en ervoor zorgen dat de maatregelen die worden genomen in de crisis- en herstelwet bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. Of de Urgenda-uitspraak daadwerkelijk de crisis- en herstelwet in de weg zal staan, hangt dus af van de specifieke maatregelen die worden genomen in de wet.
Conclusie
Concluderend kan de crisis- en herstelwet potentieel een oplossing bieden voor de huidige energiecrisis, wooncrisis en stikstofcrisis door middel van snelle en flexibele maatregelen die genomen kunnen worden zonder dat deze voorgelegd hoeven worden aan het parlement. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het verruimen van bestaande wetten of het invoeren van tijdelijke wetgeving. Of de crisis- en herstelwet een daadwerkelijke oplossing zal bieden voor deze crisis, zal echter afhangen van de specifieke maatregelen die worden genomen.
1) ‘Crisis- en herstelwet’, rijksoverheid.nl.
2) ‘Een nieuwe kerncentrale? Nee, dank je’, groenlinks.nl.
3) ‘Hoeveel zonnepanelen nodig voor een warmtepomp?’, zonnepaneelprijzen.nl.
4) ‘Omgevingswet’, rijksoverheid.nl.
5) ‘Crisis- en herstelwet’, rijksoverheid.nl.
6) ‘Klimaatzaak tegen de staat’, urgenda.nl.