Marengo: bijna twee jaar tot levenslange celstraffen

Marengo: bijna twee jaar tot levenslange celstraffen

Na 6 jaar en 142 zittingsdagen heeft de rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in de zaak ‘Marengo’. Op 27 februari kwamen 17 verdachten voor de rechter, waaronder Nabil B. en Ridouan Taghi. De opgelegde straffen variëren van net geen twee jaar tot levenslange gevangenisstraffen. In de meeste gevallen zijn de straffen lager uitgevallen dan geëist door het Openbaar Ministerie (OM). Welke straffen hebben de veroordeelden gekregen en waarom zijn ze minder hoog dan geëist? 

Voorafgaand

Nabil B. stapte naar Justitie nadat hij betrokken was bij een vergismoord op zijn buurjongen van vroeger: Hakim Changachi. Nabil had zijn rol bij de moord opgebiecht aan de familie van Changachi, uit loyaliteit voor zijn buurjongen en omdat de familie bekend is binnen het criminele circuit. Nadat Ridouan Taghi achter deze bekentenis was gekomen, wilde Taghi hem laten vermoorden. Nabil B. is toen naar Justitie gestapt. In 2018 werd op de eerste pro-formazitting bekendgemaakt dat Nabil B. de kroongetuige zou worden in het proces.(1) Nabil B. gaf 41 kluisverklaringen over moorden of pogingen tot moorden. Bij een gedeelte was hij zelf ook betrokken.

In 2019 werd Ridouan Taghi in Dubai gearresteerd na een nauwe samenwerking met de politie van de Verenigde Arabische Emiraten.(2)

Verdediging

Advocaten van meerdere verdachten betoogden dat er sprake was van vormverzuim van het Openbaar Ministerie (OM). Deze zouden volgens de verdediging samen tot niet-ontvankelijkheid van het OM moeten leiden.(3) Het was voornamelijk de vraag of Nabil B. een betrouwbaar verklarende kroongetuige was. Vooral in zijn verklaringen over strafbare feiten waar hij zelf onderdeel van was en ook voor werd vervolgd. De rechtbank heeft de kroongetuige wel als betrouwbaar verklaard, omdat hij zich heeft gehouden aan zijn deel van de overeenkomst.(4)

Door de verdediging werd bepleit dat de privacy van de verdachten was geschonden wegens het inzien van alle PGP-data en Ennetcom-data. Dat is data met een pretty good privacy-protocol, waarmee met BlackBerry‘s anoniem berichten kunnen worden verstuurd. Ennetcom was de Nederlandse aanbieder van de versleutelde PGP-data. Volgens de verdediging werd er een niet-proportionele inbreuk gemaakt op de privacy van de verdachten door het OM. Volgens de rechtbank was er geen sprake van verwerking van persoonsgegevens van PGP-berichten afkomstig uit de PGP-safe-data en Ennetcom-data. De rechtbank verklaarde het OM ontvankelijk in de vervolging en de PGP-data mocht worden gebruikt als bewijs.(3)

Moorden tijdens het proces

Tijdens het proces zijn er moorden gepleegd in de kring van de kroongetuige. De broer van Nabil B. werd vermoord kort na de bekendmaking van Nabil als kroongetuige. Zijn advocaat Derk Wiersum is in 2019 doodgeschoten voor zijn huis in Amsterdam en Peter R. de Vries, vertrouwenspersoon van Nabil, werd in 2019 vermoord.(8) De rechtbank heeft slechts stilgestaan bij de moorden. De inhoudelijke behandelingen worden gehouden in aparte rechtszaken.  

Ridouan Taghi

Volgens de rechtbank was Taghi de leider van de criminele organisatie die zich richtte op moorden, vuurwapendelicten en gekwalificeerde diefstal. Ridouan Taghi had de leiding over vijf moorden en twee pogingen tot moord en voorbereidde liquidaties gedurende anderhalf jaar. Taghi werd ook als medepleger verdacht voor de moord op Abderrahim Belhadj in 2016, maar dat is niet bewezen volgens de rechtbank. Daarnaast zei de rechtbank dat Taghi meedogenloze opdrachten geeft om criminele rivalen, schuldenaren of mensen die spraken met de politie of vijanden te vermoorden. De goed voorbereide moorden en uitgewiste sporen geven hier blijk aan.(5) Het feit dat geen enkele nabestaande of slachtoffer gebruik heeft willen maken van zijn spreekrecht of een vordering heeft ingediend, zegt veel over angst voor de organisatie van Taghi.(4)

Uitspraken

Drie verdachten, waaronder Ridouan Taghi, hebben levenslang gekregen. De rechtbank heeft vrijspraak gegeven aan twee verdachten, Saïd R. en Mao R., over het leidinggeven aan de criminele organisatie. Dit betekent dat de rechtbank alleen Taghi ziet als leider van de organisatie. 

Ondanks de vrijspraak voor leidinggeven, heeft Saïd R. levenslang gekregen. Dit is voor het medeplegen van moord, een poging doen tot moord, vier voorbereidingen van moord en medeplichtigheid aan moord. Mario R., die ook levenslang kreeg, is veroordeeld voor het medeplegen van moord en de voorbereiding van de aanslag op de spyshop in Nieuwegein in 2015. Medewerker Ronald Bakker is daar toen om het leven gebracht.(6)

Nabil B. krijgt, zoals eerder afgesproken, een gevangenisstraf van 10 jaar voor het medeplegen van moord, poging tot moord en medeplichtigheid aan moord. Zijn straf is gehalveerd wegens zijn rol als kroongetuige. Hij heeft de maximale strafkorting, die door de wet is toegestaan, gekregen. Door de verklaringen van Nabil B. zijn 5 moorden opgelost volgens de rechtbank Amsterdam. De persoonlijke omstandigheden van Nabil zijn ook door de rechtbank in acht genomen.(4)

De straffen voor de rest van de verdachten liggen tussen de 1 jaar en 9 maanden en 29 jaar en 2 maanden. Ricardo O. kreeg de laagste straf. Tegen hem was 5 jaar en 11 maanden geëist. Hij regelde onder andere de PGP-telefoons.(7) Wegens de verlengde duur van het proces heeft de rechtbank besloten om een minder hoge celstraf te geven aan de verdachten met een tijdelijke celstraf.(4)

Hoger beroep

Advocaat van Nabil B., Onno de Jong, zei kort na de uitspraak tegen het AD: ‘’Uiteraard zijn er mensen die in hoger beroep gaan, dus er komt zeker een hoger beroep. Dat betekent dat Marengo en de dynamiek van Marengo nog volop in beweging is, dus het is nog lang niet klaar.’’(9) De advocaten van Said R., die veroordeeld is tot levenslang, hebben diezelfde dag nog aangekondigd dat ze de straf te zwaar vinden en in hoger beroep gaan.(5)

Het OM zegt tegen de NOS trots te zijn dat de vonnissen er eindelijk liggen. Persofficier van Justitie Ferry van Veghel zegt: "We zullen goed moeten kijken waar het in zit dat de rechtbank anders tegen een aantal zaken aankijkt dan wij".(5)

Conclusie

Het vonnis is uitgesproken en een hoger beroep komt sowieso. Het is nog maar de vraag of meer advocaten van de veroordeelden in hoger beroep zullen treden en of het OM dat gaat doen. De partijen hebben tot twee weken na het vonnis de tijd om hoger beroep in te stellen.

Bronnen

1. ‘Kroongetuige Nabil B. voor het eerst verhoord: ‘Ik wist, het was game over’, ad.nl, 11 juli 2019

2.  ‘Crimineel Ridouan Taghi aangehouden in Dubai na 'intensieve samenwerking', nos.nl, 16 december 2019

3. Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:703 (Taghi)
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:702
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:701
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:687 (Nabil B.)
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:692
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:691
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:686
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:689
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:704
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:700
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:694
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:699
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:695
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:698
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:696
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:693
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:697
   Rechtbank Amsterdam 27 februari 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:688

4. ‘Drie keer levenslang opgelegd in strafzaak Marengo’, rechtspraak.nl, 27 februari 2024

5. ‘OM trots: 'Rechtsstaat stond onder ‘druk' - 'Door kroongetuige zijn vijf moorden opgelost' ‘, nos.nl, 27 februari 2024

6. ‘OM in Marengo-proces: verhaal over Spyshop is eigen leven gaan leiden’, om.nl, 13 juni 2022

7. ‘OM eist levenslang tegen Ridouan Taghi en vier medeverdachten’, parool.nl, 27 februari 2024

8. ´Ook in hoger beroep 30 jaar cel voor moord op Derk Wiersum´, rtl.nl, 23 februari 2023

9. ‘Advocaat na uitspraken Marengo: 'Nog lang niet klaar' ’,ad.nl, 27 februari 2024