Een recente uitspraak van de Belgische rechter heeft geleid tot aanzienlijke maatschappelijke beroering. De zaak draaide om een jonge mannelijke student die veroordeeld werd voor verkrachting en aantasting van de seksuele integriteit. De rechter achtte beide strafbare feiten bewezen, maar legde – in tegenstelling tot de geëiste celstraf van drie jaar – slechts een geldboete van 3.500 euro op.(1) De straf werd onder meer gematigd vanwege de jeugdige leeftijd van de veroordeelde, zijn ambitie om gynaecoloog te worden en zijn "gunstige persoonlijkheidskenmerken".(2)
Deze motivering leidde tot massale kritiek vanuit maatschappelijke hoek. Vooral het argument dat de veroordeelde "jong en getalenteerd" is, wordt als problematisch ervaren. Op sociale media ontstond een golf van verontwaardiging, die gevolgd werd door een TikTok-trend waarin jongeren ironisch hun (fictieve) criminele intenties aankondigen met de zinsnede: "maar het maakt niet uit, ik ben toch jong en getalenteerd."
De zaak in kwestie
De feiten spelen zich af na een avondje uit. Het vrouwelijke slachtoffer, een studente die niet bekend is in de stad, raakt de weg kwijt naar de woning van een vriendin. Een mannelijke student biedt aan haar te begeleiden. Wanneer niemand de deur open doet, stelt hij voor dat ze bij hem blijft slapen. Onderweg zoenen ze meerdere keren. Thuis komt van het een het ander. De volgende ochtend wordt de studente verward wakker, met een gevoel van onduidelijkheid over wat er is gebeurd. Ze besluit aangifte te doen van verkrachting en aantasting van haar seksuele integriteit.
De rechter oordeelt dat er inderdaad sprake was van verkrachting, maar kent daarbij een lage straf toe, onder meer omdat de verdachte een “veelbelovende toekomst” voor zich heeft. Volgens het vonnis zou een zwaardere straf een “ontwrichtende impact” kunnen hebben op de veroordeelde.(3)
Reacties uit samenleving en rechtspraktijk
Het Openbaar Ministerie is in beroep gegaan tegen het vonnis, omdat de opschorting van de veroordeling niet passend is.(4) Ook op sociale media barstte de kritiek los. De eerder genoemde TikTok-trend is daar een voorbeeld van, net als demonstraties in Leuven waarin burgers hun ongenoegen uitten over wat zij zien als een "klassenjustitie".(5)
YouTuber Acid, bekend van eerdere controverses zoals het openbaar maken van namen van Reuzegommers in de zaak Sanda Dia, deelde ook de naam van de veroordeelde student. Hij stelde dat patiënten recht hebben om te weten wie hen behandelt. Zijn actie leidde opnieuw tot een onderzoek wegens mogelijke schending van privacywetten.(6)
Juridische en ethische vragen
Deze zaak roept fundamentele vragen op over proportionaliteit in de rechtspraak. In hoeverre mogen persoonlijke kenmerken als leeftijd, opleiding of toekomstperspectief leiden tot strafvermindering? En wat betekent het als dergelijke factoren ontbreken – leidt een gebrek aan perspectief dan juist tot zwaardere straffen? Volgens het EVRM (Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens) moet de straf passend zijn bij het misdrijf, waarbij individuele omstandigheden meegewogen mogen worden (artikel 6 en 7 EVRM). De Belgische strafwet laat deze ruimte inderdaad toe. Echter, er lijkt sprake van een ethisch spanningsveld: als een beloftevolle carrière of "gunstige persoonlijkheid" leidt tot mildere bestraffing, is dan de bestraffing strenger als daar geen sprake van is? Daarnaast speelt de maatschappelijke context mee. Volgens gegevens van de regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld is het aantal meldingen van seksueel geweld de afgelopen jaren significant gestegen.(7) In dat licht is het cruciaal dat meldingen van slachtoffers serieus genomen worden en er consequente straffen opgelegd worden.
Conclusie
Deze zaak legt een diepe kloof bloot tussen juridische beoordelingsvrijheid en maatschappelijke rechtvaardigheidsgevoelens. Hoewel het strafrecht ruimte laat voor individuele beoordeling, is het vertrouwen in het systeem afhankelijk van de transparantie en uitlegbaarheid van dergelijke uitspraken. De vraag is niet alleen of deze motivering juridisch houdbaar is, maar ook of ze maatschappelijk wenselijk is.
Bronnen
1. 'Rechter schoot tekort in uitleg over Belgische verkrachtingszaak’, NOS 3 juni 2019.
2. Rechtbank van Eerste Aanleg Leuven, 1 april 2025, rolnummer LE37.L9.006100/2023, r.o. 3.2.
3. Rechtbank van Eerste Aanleg Leuven, 1 april 2025, rolnummer LE37.L9.006100/2023, r.o. 3.1.
4. Openbaar Ministerie parket Leuven (België), 3 april 2025, ‘persbericht-parket Leuven- Hoger beroep’, om-mp.be.
5. R. Fertinel, 'Demonstratie in Leuven om verkrachtingszaak gynaecologie student: “niet één meer!”’, Volkskrant, 8 april 2025.
6. Hanne Decré, ‘parket West-Vlaanderen start onderzoek naar Youtuber Acid, omdat die gegevens van dader verkrachtingszaak Leuven deelde’, VRT 3 april 2025.
7. ‘Toename in meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld maakt ingrijpen nodig’, Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld 23 oktober 2024.